Ένα σύντομο ταξίδι στο χώρο της μόδας

Η μόδα με το πέρασμα των χρόνων έχει αλλάξει και έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από διάφορες πτυχές της ζωής του ανθρώπου. Οι άνθρωποι πάντα είχαν την τάση να ακολουθούν τη μόδα και ο,τι καινούριο εκείνη επιφέρει ακόμα και αν δεν τους αρέσει και δεν συμφωνούν.Ας κάνουμε ένα σύντομο ταξίδι στο χώρο της μόδας και να γνωρίσουμε τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ανά τις δεκαετίες από το 1920 μέχρι και σήμερα.

1920: Μετά τη λήξη του A’ παγκοσμίου πολέμου οι γυναίκες αρχίζουν να γίνονται ανεξάρτητες. Είναι η περίοδος των αποκαλούμενων φλάπερ κοριτσιών (flappergirls) που ζουν έντονα και προκλητικά. Διαβάζουν περιοδικά όπως Vogue, The Queen, Gazette και Harper’s. Ο κορσές καταργείται δίνοντας ακόμα περισσότερη ελευθερία και τα ρούχα αποκτούν φαρδιές γραμμές, ενώ για πρώτη φορά τα πόδια αποκαλύπτονται.  Τα πλεκτά μαγιό είναι πλέον αποδεκτή περιβολή για την παραλία και καθιερώνονται από την Αυστραλέζα κολυμβήτρια Anette Kellerman. Το 1921 η Chanel λανσάρει το περίφημο Chanel No 5. Η σιλουέτα είναι φαρδιά με ζώνη στη μέση. Το 1925 η γραμμή ανεβαίνει μέχρι το γόνατο και για πρώτη φορά μετά από δύο χρόνια πάνω από το γόνατο. Τα φορέματα είναι κεντημένα, έχουν κρόσσια και συνήθως τα υφάσματα είναι αέρινα και διαφανή. Τα παλτό είναι βαριά και φοριούνται γύρω από το σώμα. Αμάνικες μπλούζες, βαθιά ντεκολτέ, αλλά και τα πρώτα πουλόβερ. Οι φούστες έχουν πιέτες και είναι διακοσμημένες με φιόγκους, λουλούδια και χάντρες και αργότερα με γεωμετρικά σχέδια. Η γούνα αποτελεί αγαπημένο αξεσουάρ. Τα καλσόν είναι από μετάξι σε τόνους του δέρματος. Τα παπούτσια είναι άνετα για να εξυπηρετούν στο χορό και τα χαρακτηρίζει μια μπαρέτα στο ύψος του αστραγάλου. Οι πέρλες είναι το αγαπημένο κόσμημα, ενώ τα καπέλα (κλος) εφαρμόζουν τέλεια στο κεφάλι[Το κοντό μαλλί, γνωστό και ως «a la garçonne», έχει αφέλειες ,άλλες φορές είναι ίσιο και άλλες κυματιστό.]

1930: Η μόδα συναντά τον κινηματογράφο και το Χόλιγουντ δημιουργεί σύμβολα κομψότητας, καθώς οι γυναίκες θέλουν να είναι διαρκώς λαμπερές, όπως οι αγαπημένες τους πρωταγωνίστριες. Η σιλουέτα είναι λεπτή και ψιλή με τονισμένη μέση και έντονους ώμους. Τα φορέματα είναι λοξά κομμένα (το λεγόμενο bias-cut), καλύπτουν τις γάμπες αλλά αφήνουν όλη την πλάτη έξω. Καπέλα και γάντια γίνονται απαραίτητα στοιχεία της γυναικείας γκαρνταρόμπας.Τα παντελόνια και τα σορτς γίνονται αποδεκτά ως ενδύματα παραλίας αλλά και άνεσης. Τα γυαλιά ηλίου είναι το απόλυτο αξεσουάρ. Το λευκό χρώμα και το σατέν κυριαρχούν. Τσάντες φάκελοι ή μικρά πουγκιά, γούνινες εσάρπες και ετόλ από ζώα. Καπέλα κλος, μπερέ και καπέλα με μεγάλο γείσο αλλά και τουρμπάνι. Γάντια, μικρά στρογγυλά γυαλιά ηλίου, καρφίτσες και αληθινά κοσμήματα που συνδυάζονται με ψεύτικα. Μυτερές γόβες, μπαλαρίνες, πέδιλα και οι πρώτες πλατφόρμες. Ήταν το αξεσουάρ εκείνης της εποχής.

1940: Mια «μαύρη» δεκαετία λόγω του πολέμου όπου δεν υπήρχε ιδιαίτερη ανάπτυξη στην μόδα. Η τάση στα ρούχα παίρνει  στρατιωτική μορφή. Οι βάτες γίνονται βασικό αξεσουάρ στις μπλούζες, στα σακάκια και στα φορέματα. «Ανδρόγυνα» ταγέρ και φούστες με πιέτες. Τα παπούτσια γίνονται πέδιλα με χονδρό τακούνι ή διπλές σόλες και συνδυάζονται με κοντά καλτσάκια.Την εποχή εκείνη εμφανίζεται ο Κριστιάν Ντιόρ. Ανάμεσα στους  σχεδιαστές που εκείνη την εποχή που έπαιζαν σημαντικό ρόλο ήταν Ο Cristobal Balenciaga ένας ισπανός σχεδιαστής μόδας. Το 1919 είχε ανοίξει οίκο μόδας στο Σαν Σεμπάστιαν και το 1937 μετακόμισε στο Παρίσι λόγω του εμφυλίου πολέμου.

1950: Ίσως η πιο κολακευτική δεκαετία για τη γυναίκα. Οι γραμμές ακολουθούν το κορμί τονίζοντας τα ωραιότερα σημεία του σώματος, το στήθος, τη μέση και την περιφέρεια. Το μάκρος ξεκινάει κάτω από το γόνατο και καταλήγει στη μέση της γάμπας. Τα χρώματα είναι παστέλ, ασπρόμαυρο, πουά αλλά και εμπριμέ με λουλούδια. Το 1957 η μόδα υιοθετεί τη γραμμή «σάκος» την οποία λανσάρει ο Yves Saint Laurent που δουλεύει για το Dior. Οι ώμοι είναι χαλαροί, κυριαρχεί η λαιμόκοψη bateau και συνδυάζεται με περίεργα γεωμετρικά καπέλα. Το 1958 η γραμμή πάλι αλλάζει και η σιλουέτα γίνεται τραπέζιο. Τα μανίκια είναι τρία τέταρτα και οι ώμοι φαρδαίνουν. Το τακούνι στιλέτο καθιερώνεται και ο Dupont ανακαλύπτει τη λύκρα κάνοντας επανάσταση στο γυναικείο εσώρουχο. Στράπλες για βραδινές εμφανίσεις, κλος φούστες, αμάνικα πουλόβερ που συνδυάζονται με ζακετάκια στο ίδιο χρώμα. Φορέματα με κόψιμο πουκαμίσου, παλτό που τονίζουν τη μέση με ζώνες και βερμούδες.Μεγάλες τσάντες ή μικρές κομψές, μαντήλια στο κεφάλι, πέρλες που αγκαλιάζουν το λαιμό και γυαλιά πεταλούδα. Απαραίτητα τα γάντια, τα οποία ταιριάζουν αυστηρά με το παπούτσι, τη τσάντα και το φόρεμα/ταγιέρ.

1960: Η μόδα ανανεώνεται και εμφανίζονται νέοι σχεδιαστές που θέλουν να κάνουν τη δική τους επανάσταση. Η ροκ μουσική, τα ναρκωτικά και η σεξουαλική απελευθέρωση κάνει τη μόδα εκκεντρική. Η Mary Quant αλλά και ο André Courrèges κοντράρονται για την ανακάλυψη του μίνι. Το μίνι πάντως είναι γεγονός και αποτελεί σύμβολο της δεκαετίας. Ο Courrèges κάνει πραγματική επανάσταση με τα διαστημικά του σύνολα από πλαστικό, πιστά στον ενθουσιασμό της εποχής με τις κοσμοναυτικές αποστολές στη σελήνη. Ο Paco Rabanne παρουσιάζει ρούχα από μέταλλο, ανοίγοντας νέους δρόμους στην κατασκευή των ρούχων. Τα μικροσκοπικά μπικίνι λατρεύονται τόσο από άντρες όσο και από γυναίκες. Στην Ελλάδα ο Γιάννης Βούρος, ο δημιουργός των μοναδικών τουαλετών του ελληνικού κινηματογράφου ανοίγει το πρώτο του ατελιέ, ενώ ο Γιάννης Τσεκλένης με τα ψυχεδελικά του prints κάνει επιτυχία και εκτός των ελληνικών συνόρων. Χρωματιστά καλσόν και κάλτσες μέχρι το γόνατο. Τεράστια γυαλιά ηλίου, μπερέδες και κασκέτα, πλαστικά κοσμήματα, μαντήλια. Φλατ μπαλαρίνες, πλαστικές μπότες μέχρι το γόνατο, σανδάλια.

1970: Τα φορέματα είναι φαρδιά, με ψυχεδελικά εμπριμέ αλλά και floral prints. Τσιγγάνικες φούστες, χαμηλόμεσες, πολύ κοντές ή πολύ μακριές. Πολύ κοντά σορτς (hotpants) αλλά και παντελόνια που φαρδαίνουν από το γόνατο και κάτω, το λεγόμενο παντελόνι καμπάνα. Το πέτο στα πουκάμισα είναι μεγάλο, άλλοτε στρογγυλό και άλλοτε μυτερό. Τζιν και Τ-shirts, τοπ που δένουν στο λαιμό, ολόσωμες φόρμες, στράπλες φορέματα σε ίσια γραμμή σωλήνα (tubedresses). Ζώνες με τεράστιες αγκράφες διακοσμούν τους γοφούς, κολιέ από χάντρες, παγιέτες, σατέν κολάν, τεράστιοι ασημένιοι κρίκοι στα αυτιά. Τα παπούτσια είναι χοντροκομμένα με υπερβολικούς πάτους πλατφόρμες. Μπαντάνες, φουλάρια και πόντσο. Ήταν τα αξεσουάρ που κυριαρχούσαν εκίνη την εποχή

1980: Φούστες τύπου lambada, τουτού, μίνι φούστες, κολάν, τεράστια φαρδιά t-shirts, ξεβαμμένα τζιν, σκισμένα τζιν, μπουφάν τζιν, κοντά jackets, βάτες, φαρδιά τεράστια μπουφάν, τοπ από δίχτυ, τοπ και φορέματα με τον ένα ώμο έξω, φαρδιές παντελόνες, αθλητικές φόρμες και αθλητικά κορμάκια. Φούστες balloon, τεράστια μανίκια αλλά και μανίκια νυχτερίδα.

1990: Μετά την υπερβολή της δεκαετίας του 80’ έρχεται η απλότητα. Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο στυλ, ενώ ταυτόχρονα νέοι σχεδιαστές κάνουν την εμφάνιση τους κυρίως από την Αγγλία με τους Alexander McQueen και  John Galliano να πρωταγωνιστούν. Τα Supermodels που κυριαρχούσαν στις πασαρέλες είναι οι: Kate Moss, Cindy Crawford, Claudia Schiffer, Naomi Campbel, Linda Evangelista, Eva Herzigova και γίνονται οι μούσες πολλών σχεδιαστών, αφού αντιπροσώπευαν την απλότητα και την κομψότητα. Στις αρχές τις δεκαετίας του 90’ οι νέοι σχεδιαστές επικεντρώθηκαν περισσότερο στα έντονα χρώματα, στα μαύρα δερμάτινα μπουφάν, στα τζιν, στις καουμπόικες μπότες, ενώ αργότερα έδωσαν μεγαλύτερη σημασία στις μακριές εμπριμέ φούστες, στο λαδί χρώμα και στις πλατφόρμες. Στα τέλη της δεκαετίας μονοπώλησαν το ενδιαφέρον τα παστέλ χρώματα, οι μίνι φούστες, τα κάπρι παντελόνια και οι μπαντάνες. Όσων αφορά το αντρικό ντύσιμο είχαν την τιμητική τους τα τζιν σορτς, τα πολύχρωμα γυαλιά ηλίου και τα t-shirts με στάμπες.

2000: Τα 2000s συχνά περιγράφεται ως “mash-up» δεκαετία,  όπου οι τάσεις είδε τη συγχώνευση των προηγούμενων στυλ, παγκόσμια και εθνική ενδυμασία, καθώς και τις μόδες της μουσικής πολλές υποκουλτούρες που βασίζονται, κυρίως indie pop . Πολλοί στον κλάδο έχουν σημειωθεί την έλλειψη του χάσματος μεταξύ της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 λόγω της συνεχούς δημοτικότητα του μινιμαλιστική μόδα μεταξύ των νέων και των δύο φύλων.Για το μεγαλύτερο μέρος, τα μέσα της δεκαετίας του 2000 δεν έχουν ένα συγκεκριμένο στυλ, αλλά ανακυκλωμένα vintage ρούχα στυλ από τη δεκαετία του 1940, του 1950, του 1960 και του 1980.   2010-μέχρι σήμερα: Η πρώιμη δεκαετίας του 2010 (2010-σήμερα) μέχρι τώρα έχουν οριστεί από την αναβίωση του μεσοπολέμου , εποχή λιτότητας , της δεκαετίας του 1980 , και (από τα τέλη του 2012 και μετά) στις αρχές της δεκαετίας του 1990 μόδες. Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, πολλά μέσα και τα τέλη της δεκαετίας του 2000 μόδες παραμένουν δημοφιλής, ιδιαίτερα η indie pop εμφάνιση η οποία σε μεγάλο βαθμό βασίστηκε 1960 Mod ρούχα σε συνδυασμό με τα στοιχεία του 1970 ροκ γκαράζ και σύγχρονο εναλλακτικό τρόπο.

Γράφει η Κέλλυ Λεβέντη και Καίτη Κατανού